Gedachteniskerk Rhenen wordt verkocht
Droefenis in Rhenen
Onderstaand artikel is overgenomen uit De Gelderlander
Met de verkoop van de Gedachteniskerk verliezen Theo (84) en Jan (76) het centrum van hun bestaan: ‘Diepe droefenis’
Komende zondag vindt voor het laatst de Heilige Mis plaats in de Gedachteniskerk in Rhenen. Het kerkgebouw aan de Herenstraat is verkocht door de Heilige Titus Brandsma parochie. Het maakt veel los bij broers en parochianen Theo en Jan Peek, die de afgelopen zes decennia ziel en zaligheid gaven voor de Gedachteniskerk.
Al bijna hun hele leven lang vormt de Gedachteniskerk het centrum van het bestaan van de gebroeders Peek. Ze groeiden op op de Wilhelminastraat. Hun moeder maakte schoon bij de Rhenense Sint Cunera parochie. De meesten van haar elf kinderen volgden haar voetsporen en zetten zich in voor de katholieke gemeenschap in de Cunerastad.
Wandelend geheugen
Zo ook Theo en Jan, die onder meer als misdienaars bij de kerk betrokken raakten. Vandaag de dag zijn de broers nog altijd actief katholiek. De 84-jarige Theo, die jarenlang onderwijzer was op de naastgelegen Cuneraschool, is lid van het achtkoppige gregoriaans koor van de Titus Brandsma parochie. Iedere dinsdagavond oefenen ze in de kerk in Rhenen. Jongere broer Jan (76 jaar) was vroeger dirigent van een ander parochiekoor en ontfermt zich over het onderhoud van de kerk. Met zijn tweeën vormen de gebroeders het wandelend geheugen van de Gedachteniskerk.
Maria had alleen wat schade aan haar linkerknie. Verder was ze intact. We waren er toen zeker van: dit is een wonder
Jan Peek, Parochiaan Gedachteniskerk
Een rondje door het rooms-katholieke gebedshuis met de herkenbare achthoekige koepel, doet de ene na de andere herinnering bij hen opborrelen. Het Mariabeeld in de hoek van de kerkzaal bijvoorbeeld. Dat werd door Theo in 1953 tussen de resten van het door een brand verwoeste oude kerkgebouw in Rhenen gehaald. Jan, toen nog een klein jochie, herinnert het zich nog goed dat zijn broer dat thuis kwam vertellen. ,,Maria had alleen wat schade aan haar linkerknie. Verder was ze intact. We waren er toen zeker van: dit is een wonder.”
Herdenkingsmonument
Het afbranden van het kerkgebouw vormde in de jaren vijftig de aanleiding voor de bouw van een nieuwe kerk in Rhenen. Omdat Rhenen in de Tweede Wereldoorlog als uitvalsbasis fungeerde voor de militairen die vochten op de Grebbeberg (426 van hen overleefden de slag niet), werd besloten dat het nieuwe kerkgebouw ook als herdenkingsmonument moest gaan dienen.
Voor de financiering van de kerk werd in 1954 een landelijke steentjesactie georganiseerd, gesteund door de KRO. Theo: ,,In één dag werd toen bijna een half miljoen gulden opgehaald.” Ruim voldoende om het nieuwe gebouw te financieren. Uiteindelijk werd de Gedachteniskerk in 1959 opgeleverd.
Zo’n majestueus gebouw voor de katholieke gemeenschap deed in het overwegend protestantse Rhenen de nodige wenkbrauwen fronsen, herinnert Theo zich. ,,Het voedde de strijd tussen de twee stromingen in ieder geval. Doordeweeks was er niks aan de hand. Dan voetbalden we met onze gereformeerde buurjongens en we gingen naar dezelfde muziekvereniging als zij. Maar op zondagen, als we naar de mis liepen, werden we nageroepen. ‘Vieze katholieken’, zeiden ze dan. Later werd dat minder.”
‘Diepe droevenis’
Dat de Gedachteniskerk nu na 64 jaar door de parochie wordt verkocht, valt de gebroeders Peek zwaar. ,,Voor mij is de cirkel rond”, vertelt Theo. ,,In negatieve zin dan. Toen ik voor de oorlog werd geboren in Rhenen was er hier nog geen kerk. Ik moest gedoopt worden in de kerk in Wageningen. Nu zal ik in de nadagen van mijn leven iedere zondag weer naar Wageningen moeten om naar de kerk te kunnen. Ik voel diepe droefenis.”
Voor Jan is het vertrek van de parochie uit Rhenen een logisch gevolg van de ontkerkelijking in de regio. ,,We zagen de afgelopen jaren dat er steeds minder mensen naar de kerk kwamen. Op zondag waren we vaak met minder dan twintig mensen. Toen het nieuws over het afstoten van de Gedachteniskerk bekend werd, hadden we hier een drukbezochte vergadering met alle parochianen. Ik heb toen gezegd: als er op zondagmorgen net zo veel mensen in de kerk zouden zitten, was de parochie hier nooit vertrokken.”
Emotionele laatste dienst
De broers zijn zondagochtend aanwezig in de kerk, als de Heilige Mis er voor het laatst plaats zal vinden. Dat het een emotionele dienst gaat worden, weten ze zeker. ,,Maar”, stelt Theo, ,,het is niet de laatste keer dat we hier zullen zijn.”
Dat is maar goed ook, want echt afscheid nemen kunnen ze nog niet na al die jaren. Jan: ,,Ik heb net nog even groene kliko aan de straat gezet. Dat moet toch gebeuren. Ik hoop dat we dat nog vaak mogen doen.”
Maar wat een ontspannen en blije familiefoto!
Ach, wat verdrietig, ik voel met de broers mee. Het zal niet de laatste kerk zijn die wordt opgeheven Vroeger ging ik vaak met oma mee als ze ‘schoonmaakdienst’ had, dat was altijd een leuk uitje 🙂 Is al bekent was ermee gaat gebeuren? Blijft het gebouw wel staan?
Inderdaad veel herinneringen aan deze kerk. De kerk die ik het meest van binnen heb gezien. Helaas net als zoveel kerken krijgen ze een andere bestemming.
Hier liggen heel veel herinneringen. Alle zondagen en jubilea waren we met zijn allen hier aanwezig om iets te vieren of over iets of iemand te rouwen.