Achterhoek maakt kennis met Boek Kemperman

SINDEREN – Er bestond al een overzicht van de genealogische geschiedenis van de achternaam Kemperman. “Daar hebben we dankbaar gebruik van gemaakt. Maar het zijn vooral namen en jaartallen, verder heb je er niet zoveel aan. Wij wilden een boek maken waarin de geschiedenis tot leven komt: die van onze familie en die van de Achterhoek.”

Door Sander Grootendorst

Aan het woord zijn de broers Kees en Wim Kemperman en Wims echtgenote Ida Kemperman-Wilke. Zij zijn de samenstellers van het boek – kort maar krachtig Kemperman getiteld. Ze hebben zojuist in het buurtschapshuis in Sinderen de presentatie ervan voor hun rekening genomen. In een zaaltje vol Kempermannen, al dan niet aangetrouwd. Een boeiende zondagmiddag, óók voor buitenstaanders, die nieuwsgierig maakte naar het kloeke eindproduct, waarvan neef Ben het eerste exemplaar in ontvangst mocht nemen. “Goed vasthouden, Ben”, had Kees gezegd. “Het weegt bijna anderhalve kilo.” Kees wees op de historische kaart die op het omslag is afgebeeld. Uit het archief van Huis Bergh. “Boerderij Klein Michelbrink wordt erop aangegeven.” De boerderij, ook wel de ‘Kleine Michel’ genoemd, vormt een hoeksteen in de kroniek van de Kempermans.

“Het boek ziet er geweldig uit”, complimenteerde Ben. “Wat hebben jullie onbetaalbaar veel werk verzet.” Waarna hij even uitwijdt naar zijn eigen verleden – dat als vanzelf onderdeel vormt van de Kemperman-sage – en herinneringen ophaalt aan de plek van de bijeenkomst: het buurtschapshuis. “Mijn vader richtte hier de gymnastiekvereninging op. Ik heb in dit gebouw wat afgeturnd… Erg lang geleden alweer.”

Nog veel langer geleden: medio zeventiende eeuw. Kees Kemperman: “De geschreven geschiedenis van onze familie, en daarmee dit boek, begint in ongeveer in 1650 met een kort verhaal van een verre voorvader, Willem Kemperman, en het volgt verder de generaties ongeveer in een rechte lijn. Af en toe hebben we een zijstraat ingeslagen als het om interessante ontwikkelingen ging.”

Miskend genie
Evenals bij het vorige boek dat het trio samenstelde, over de schoonfamile Van den Heiligenberg, konden ze profiteren van het feit dat Ida jarenlang stadsarchivaris is geweest in Weesp. “Zij weet precies waar en hoe je moet zoeken.” Wel zo handig, helemaal toen ze bij hun onderzoek ene Derk Jan Kemperman tegenkwamen, geboren in 1787. “Van tevoren wisten we van niks, maar zijn leven bleek zo fascinerend dat we een van de vier delen van het boek aan hem hebben gewijd.” De zoektocht naar Derk Jan bracht hen naar verre Duitse archieven, wat stoffig mag klinken, maar waar ze, gezien de onvermoede resultaten, “een toptijd” beleefden. Derk Jan Kemperman: miskend genie en buitenbeentje. “Zodra hij wat geld had, maakte hij het meteen op door te investeren in een nieuwe uitvinding op het gebied van de mechanica”, zegt Wim. “Hij is denk ik de grootste onbekende Achterhoeker. Iemand die als wis- en natuurkundige zijn tijd ver vooruit was. In 1840 berekende hij al hoe een automobiel zou kunnen functioneren, vijftig jaar voordat de eerste auto daadwerkelijk zou rijden.”

In 1840 berekende hij al hoe een automobiel zou kunnen functioneren

Het rijk geïllustreerde boek wordt voorafgegaan door een stamboom, waarna deel 1 diep teruggrijpt in de tijd met onder meer een leerzaam hoofdstuk over de feodale verhoudingen in de Achterhoek en het daaraan grenzende Duitse gebied. Deel 2 gaat over de “mysterieuze wiskunstenaar” deel 3 over de sprong die Hendrik Kemperman (de vader van Kees en Wim) maakte door de kweekschool in Hilversum te bezoeken (“dat moet voor een Achterhoekse boer een enorme overgang zijn geweest”) en zijn daaropvolgende loopbaan als onderwijzer, deel 4 over het huwelijk van Hendrik (‘Henk’) met zijn onafscheidelijke echtgenote Jaantje (‘Jos’) van den Heiligenberg.

Henk Kemperman met zijn kleindochter Marike. Aan het leven van boerenzoon en onderwijzer Henk (1907-1995) is het laatste deel van het boek gewijd. Foto uit ‘Kemperman’.